ACT

Wat is Acceptance and Commitment Therapy?

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een vorm van cognitieve gedragstherapie. De behandeling richt zich op het ontwikkelen van veerkracht, waardoor je beter met problemen om leert gaan.

In je dagelijks leven zijn onaangename gebeurtenissen niet altijd op te lossen of te voorkomen. In je leven krijg je met tegenslagen te maken, deze moet je leren verwerken. Tevens is het niet mogelijk om alles in je leven te controleren. Iets kunnen loslaten is dus een belangrijke tool om te leren. Vind je dit moeilijk, dan schiet je in de vermijdingsstand: eindeloos netflixen met een reep chocola of oneindig piekeren of rampscenario’s in je hoofd halen. Als dat soms gebeurt is het niet erg, maar het is beter als je hier niet automatisch bij iedere tegenslag in vervalt. 

Beter kun je in reactie op tegenslag even stilstaan en voelen. Dus niet meteen in de vecht- of vluchtstand vervallen. Maar je gevoel juist wél even helemaal toelaten. Om vervolgens te kunnen kiezen: ‘ik ga mij ondanks dit rotgevoel richten op zaken die mijn leven rijker en waardevoller maken’. Je accepteert en vervolgens commit je jezelf aan wat jij belangrijk vindt in je leven. Dat is waar het bij ACT om draait.

Wanneer is ACT geschikt voor mij?

ACT helpt je als je bewust wilt leren leven en remmingen achter je wilt laten. Wanneer je jezelf wilt richten op wat echt belangrijk voor je is. ACT is toepasbaar in veel verschillende situaties, omdat het een filosofie is die zich eigenlijk op elk aspect van het leven kan richten. Problemen waarbij ACT je kan helpen zijn bijvoorbeeld:

• Depressie;
• Angst;
• Burn-out;
• Dwang;
• Chronische pijn;
• Zingeving;
• Stress;
• Verslavingsproblematiek;
• Levensfaseproblematiek;
• Werkgerelateerde problematiek;
• Rouw.

ACT: methode en behandeling

Geen ACT behandeling is hetzelfde. Het is geen vast behandelprotocol dat wordt gevolgd. De behandeling wordt afgestemd op jouw behoeften. De psycholoog stelt je vragen om erachter te komen wat het probleem is waar je op vastloopt en waar je graag naartoe wilt met je leven. Welke gevoelens, gedachtes of welk gedrag staat jou in de weg? En wat is voor jou van betekenis? Welke richting wil je op?

Aan het begin van de behandeling legt de psycholoog je het een en ander uit, zodat jij inzicht krijgt in wat er gebeurt in je hoofd. Bij ACT vertelt de psycholoog je bijvoorbeeld dat het eindeloos piekeren en controleren van je gedachtes en gevoelens meestal een heilloos doel is. En dat je jezelf beter kunt richten op wat je wél belangrijk vindt in het leven.

ACT is geen praattherapie. Zo zal er weinig gepraat worden over gebeurtenissen uit het verleden en ga je juist aan de slag met concrete oefeningen om je mentale weerbaarheid te vergroten. Het doel van een behandeling is om veerkracht te ontwikkelen en psychologisch flexibeler te worden. Op deze manier leer je omgaan met de uitdagingen die het leven onvermijdelijk met zich meebrengt.

Wat is ACT Hexaflex?

ACT maakt gebruik van zes fundamenten in de behandeling. Samen met de psycholoog werk je aan deze pijlers om ervoor te zorgen dat je beter met tegenslag om kunt gaan. De zes pijlers worden samen ook wel de ‘ACT hexaflex’ genoemd:

De zes pijlers van ACT

1. Acceptatie: Alle gevoelens mogen er zijn, zoals ze zijn. Of ze nou fijn of pijnlijk zijn. Je stelt je ervoor open en gaat het gevecht niet aan;
2. Defusie: Je gedachtes van een afstandje bekijken, zonder dat ze je volledig in beslag nemen;
3. Zelf als context: Bewust je eigen gedachtes en gevoelens observeren en vanuit een ander perspectief bekijken;
4. Het hier en nu: Bewust worden van het hier en nu, het huidige moment. Mindfulness wordt ook toegepast. Je leert hierbij te voelen en te ervaren zonder er meteen een oordeel aan te hangen;
5. Waarden: Wat is voor jou van betekenis? Je gaat voor jezelf na wat jouw leven rijk en zinvol maakt;
6. Toegewijd handelen: Bewuste en doelgerichte actie gericht op de doelen die voortkomen uit jouw waarden.

Afhankelijk van waar jij persoonlijk op vastloopt, wordt gekozen welk van bovenstaande pijlers nodig zijn om aan te pakken. Soms is het goed om jouw waarden te verkennen, soms is het nodig om acceptatie-oefeningen te doen. Het kan ook zijn dat jij meer baat hebt bij het direct doen van defusie-oefeningen.

Aan het eind van de behandeling wordt ook aandacht besteed aan terugvalpreventie. Je leert zelf herkennen wanneer je weer vastloopt en je leert wat je kunt doen om dat te voorkomen.