Cognitieve Gedragstherapie

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve Gedragstherapie is een vorm van psychotherapie die zich richt op het veranderen van niet-werkende denkpatronen en gedragingen die bijdragen aan psychische problemen zoals angst en depressie.

In CGT staat het identificeren en uitdagen van negatieve gedachten en overtuigingen centraal. Vervolgens leer je vaardigheden aan om niet-helpende gedachten of gedrag om te buigen naar realistische gedachten en positief gedrag.

CGT is een wetenschappelijk onderbouwde en effectieve vorm van psychotherapie die gebruikt wordt om diverse psychische stoornissen te behandelen.

Cognitieve gedragstherapie richt zich dus op jouw gedachten, gevoelens en gedrag in relatie tot je klachten. In therapie stellen we vragen als;

• Kloppen jouw denkpatronen met de werkelijkheid?
• Haal je jezelf dingen in je hoofd die eigenlijk niet helemaal waar zijn, of helpen?
• Wat zijn jouw opvattingen over bepaalde gebeurtenissen?
• En zijn deze wel terecht?

Samenhang tussen gedachten, gevoelens, gedrag & klachten

Je gedachten zijn van invloed op je gevoelens. En gedachten komen de hele dag door opzetten in je hoofd. Of het nou om bewuste of onbewuste gedachten gaat, ze zijn van sterke invloed op je gevoelens. Je gevoelens worden bijvoorbeeld beïnvloed door je eigen opvattingen over bepaalde onderwerpen, of door herinneringen uit je jeugd. Maar ook je zelfbeeld speelt hierbij een rol.

Een voorbeeld
Je gaat solliciteren en je vindt het ontzettend spannend. Negatieve gedachten doemen op in je hoofd:

‘Ik heb vast niet genoeg ervaring en ze vinden mij vast niet leuk’.

Het zijn voorbeelden van meestal niet-helpende gedachten die voortkomen uit een verminderd zelfvertrouwen. De vraag is vervolgens: kloppen deze gedachten eigenlijk wel? En waarom denk je zo over jezelf?

Ook vermijdingsgedrag houdt negatieve gevoelens in stand. Als je pleinvrees hebt kan een bezoekje aan de supermarkt bijvoorbeeld een behoorlijke opgave voor je zijn. Wanneer je toegeeft aan de angst en je drukke plekken gaat vermijden, kom je niet over je angst heen.

Hoe werkt CGT?

Bij CGT leer je op een objectievere manier naar een situatie te kijken. Op deze manier hebben jouw gedachten minder invloed op hoe je je voelt. Deze positievere gevoelens hebben op hun beurt weer invloed op je gedrag. Op deze manier veranderen vervolgens ook je gedragspatronen.

Het werkt ook andersom. Je gevoel kan ook veranderen als gevolg van je gedrag.

Een voorbeeld:
Wanneer je bang bent voor honden kan een gedragsexpiriment werken. Je gaat juist honden aaien, ondanks je angst. Doordat je merkt dat dit goed gaat, wordt je angst minder geloofwaardig en word je uiteindelijk minder angstig.

Wanneer is CGT geschikt voor mij?

Cognitieve gedragstherapie wordt voor veel verschillende hulpvragen ingezet. Het is bewezen dat deze therapie goed kan helpen bij onder andere:

• Depressie;
• Angst;
• Paniek;
• Trauma en PTSS;
• Slaapproblemen;
• Eetstoornissen;
• Verslavingsproblematiek.

CGT methode; hoe ziet een behandeling eruit?

1. Intake

Voordat de behandeling start, stelt de psycholoog je een aantal vragen. Hij of zij bespreekt met je wat je hulpvraag precies is. En waar je graag naartoe wilt.

• • Wat zijn de factoren die het probleem in stand houden?
  • Wat is je doel van de behandeling en wanneer is de behandeling geslaagd?

2. Behandelplan

De psycholoog praat met je over je niet-helpende gedachten waar je last van hebt en je bekijkt samen welk huidig gedrag de problemen in stand houden. Je bespreekt welke van deze gedachten of (vermijdings)gedrag je zou willen aanpakken. Vanuit hier wordt met jou een plan gemaakt voor de behandeling.

3. Behandeling

De therapie bestaat vervolgens uit 3 onderdelen.

1. Psycho-educatie

De psycholoog geeft je eerst uitleg over hoe de psyche werkt. Om met CGT resultaten te bereiken, dien je eerst ervoor te zorgen dat je het probleem leert begrijpen;

2. Het leren van nieuwe vaardigheden

Vervolgens ga je aan de slag met het leren van nieuwe vaardigheden, waaronder:

1. Zelfobservatie. Door het observeren van je eigen gedachten, gevoelens en gedragingen, krijg je inzicht in patronen die bijdragen aan de problemen.
2. Identificeren van negatieve denkpatronen. Door het herkennen van denkfouten, zoals overgeneralisatie en zwart-witdenken, leer je om meer realistische gedachten te ontwikkelen.
3. Herstructurering van denkpatronen. Je leert negatieve denkpatronen uit te dagen en te vervangen door meer realistische en positieve alternatieven. Dit verbetert je stemming en gedrag.
4. Exposure. Bij Exposure Therapie wordt je stapsgewijs blootgesteld aan situaties die je angstig maken. Dit helpt om te leren omgaan met angst en vermijding.
5. Gedragsactivatie. Je leert activiteiten te plannen en uit te voeren die je plezierig vindt en je energie geven. Zo haal je jezelf uit een neerwaartse spiraal van inactiviteit en negatieve gedachten.
6. Communicatievaardigheden. Je leert hoe je effectief kunt communiceren met anderen. Dit helpt conflicten te verminderen en je relaties te verbeteren.

In deze 6 fasen leer je dat je huidige gedachten en het gedrag rondom het probleem waarvoor je bij de psycholoog komt (e.g. angststoornis, depressieve stemmingsstoornis, of PTSS) niet helpend zijn. En je leert hoe je er wél mee om kunt gaan.

Niet alleen tijdens de sessie met de psycholoog werk je hieraan. Maar je krijgt ook huiswerk mee. Het is belangrijk dat je op deze manier zelf een actieve bijdrage levert aan je herstel.

3. Preventieplan

Tot slot stelt de psycholoog ook samen met jou een preventieplan op. Dit voorkomt dat je terugvalt in de oude niet-helpende gedachten of gedragspatronen en niet opnieuw last van klachten krijgt.