Paniekstoornis

Wat is een paniekstoornis?

Bij een paniekstoornis heb je regelmatig paniekaanvallen zonder dat er duidelijke dreiging is. Vaak speelt de angst voor een volgende paniekaanval hierbij een grote rol. Paniek is een korte periode van hevige angst of onrust, die binnen een paar minuten z’n piek bereikt. Dit ervaar je bijvoorbeeld als je bang bent voor spinnen en er een ziet. Je lichaam maakt zich dan klaar om in actie te komen bij dit (dreigende) gevaar. Je gaat bijvoorbeeld sneller ademhalen, zodat je meer zuurstof krijgt. Of je voelt hartkloppingen, duizeligheid, een gevoel van ademnood of andere lichamelijke ongemakken.

Het regelmatig ervaren van paniekaanvallen heet een paniekstoornis. Bijna vier procent van alle mensen krijgt hier ooit last van. Vrouwen twee keer zo vaak als mannen. Angst voor een volgende paniekaanval is hierbij een belangrijk component. Bij een beetje duizeligheid vrees je al het ergste: flauwvallen, een hartaanval krijgen, gek worden of zelfs doodgaan. Je wordt zelfs zo bang dat je echt een paniekaanval krijgt.

Wat zijn de oorzaken van een paniekstoornis?

Het voorkomen van een paniekstoornis heeft meerdere mogelijke oorzaken en verschilt per persoon. Vaak gaat het om een combinatie van meerdere oorzaken:

• Biologisch
  Als mensen in je familie een paniekstoornis hebben, loop je hier zelf ook een grotere kans op.
• Psychologisch
  Jouw cognitieve waarnemingen, ofwel de bril waardoor jij naar het leven kijkt, spelen een rol bij het ontwikkelen van een paniekstoornis. Ook de coping strategieën die je hanteert in angstige situaties zijn van belang.
• Sociaal
  Hoe je met angst omgaat, leerde je voor een deel van je opvoeders. Heb je bijvoorbeeld geleerd alles onder controle te willen houden? Of moeilijke situaties aan anderen over te laten? Dan helpt dat niet. 
• Leefstijl
  Ook een ongezonde manier van leven, vergroot het risico op een paniekstoornis, vooral: weinig ontspannen, weinig bewegen, veel stress en veel cafeïne, alcohol of drugs.

Symptomen van een paniekstoornis

Je herkent een paniekstoornis vooral aan deze kenmerken:

• Je hebt vaker onverwachte, hevige angsten, waarbij je lichamelijke reacties krijgt, zoals hartkloppingen en ademnood.
• Je bent steeds bang voor een nieuwe paniekaanval.
• Je verandert je gedrag (drukke plekken ga je bijvoorbeeld uit de weg).
• Dat is minimaal een maand zo. 

In het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM 5) vind je de precieze criteria voor een paniekstoornis en paniekaanval. Een paniekstoornis is een angststoornis, die in de top-drie van psychische stoornissen staat. Ben je benieuwd welke lichamelijke reacties nog meer wijzen op een paniekaanval? Of wil je weten: heb ik een paniekaanval (gehad)? Klik dan hier voor alle kenmerken van een paniekaanval.

Behandeling bij een paniekstoornis

Met de juiste behandeling lukt het veel mensen om goed met hun angsten om te leren gaan. Daarom is het verstandig om met een psycholoog te praten als je last blijft houden van paniekaanvallen. 

Welke therapie volg je dan bij een paniekstoornis? Met cognitieve gedragstherapie helpt een psycholoog je om anders tegen moeilijke situaties aan te kijken, waardoor je angst verdwijnt. Ook leer je met deze therapie om moeilijke situaties stap-voor-stap aan te gaan (exposure in vivo). Specifiek wordt bij een paniekstoornis gebruik gemaakt van interoceptieve exposure. Bij deze vorm van exposure word je blootgesteld aan de fysieke sensaties die bij een paniekaanval horen en spanning oproepen. Op deze manier leer je dat de catastrofale gedachten die opkomen bij een paniekaanval niet daadwerkelijk uitkomen. Dat je het aan kan.

Ervaringsverhalen over paniek

Lees hier de ervaringsverhalen van Whesley en Emma over hun paniekstoornis en behandeling bij iPractice.

Ik zoek hulp

Bij iPractice stel je je vragen en deel je je gedachten wanneer jij wilt. Je paniekstoornis wordt behandeld via Blended Care. Dit is een combinatie van offline en online therapie. Je gaat af en toe langs bij een psycholoog en hebt tussendoor contact met een online psycholoog. Zo heb je twee psychologen voor de prijs van één. Bel 085-1308900 en krijg direct een psycholoog aan de lijn.