Depressie en werk

Ben ik depressief als gevolg van mijn werk?

Een depressie die ontstaat als gevolg van je werk, noemen we een ‘beroepsgebonden depressie’. Het is vaak bijzonder moeilijk om een directe link te leggen tussen een beroep en het ontstaan van de depressie, omdat er ook vele andere factoren meespelen. Denk maar aan privéomstandigheden en persoonlijkheid.

Persoonlijke eigenschappen als perfectionisme en een laag zelfbeeld leiden regelmatig tot het ervaren van veel stress en overspannenheid. Op den duur mondt dit soms uit in een burn-out. Een onbehandelde burn-out kan wel tot een depressie leiden.

Meer over: overeenkomsten tussen burn-out en depressie en de verschillen

Uit onderzoek blijkt dat de rol van werk bij het ontwikkelen van psychische klachten meestal wordt onderschat. Vaak zoekt men de oorzaak in privé-factoren [3]. 

Klachten bij een depressie op werk

Veelgenoemde klachten bij een beroepsgebonden depressie: 

• Er heerst een te hoge werkdruk; 
• Er is sprake van toekomstonzekerheid; 
• Je hebt een gebrek aan ondersteuning en erkenning;
• Er vinden pesterijen plaats of er zijn conflicten op de werkvloer.

Depressief zijn en werken

Of je depressie nou wel of niet veroorzaakt wordt door je werk: een depressie leidt tot slechtere concentratie en een verminderd geheugen. Je kunt je dus afvragen of het wel zinvol is om gewoon stug door te blijven werken, terwijl je eigenlijk helemaal niet goed in je vel zit.

De tegenvallende prestaties die je levert op je werk versterken bovendien ook nog eens je sombere gevoelens. Aan de andere kant geeft werken je wel structuur in je leven. Dit is juist een gunstige factor als het gaat om het tegengaan van depressiviteit. Hier is het dus van belang om goed naar je eigen behoeften te luisteren.

Hoe kan ik mijn depressie aankaarten op mijn werk?

Wanneer je merkt dat je al een aantal weken erg somber bent, is het voor je mentale gezondheid van belang dat je hierover met iemand in gesprek gaat. Praat eerst met iemand in je omgeving die je vertrouwd.

Vervolgens kan het helpen om dan te praten met een leidinggevende of de bedrijfsarts op je werk. Wees open en probeer eerlijk te communiceren met je werkgever of leidinggevende. Je hoeft niet alle details van je situatie te delen, maar het is verstandig om je werkgever te laten weten dat je gezondheidsproblemen hebt die je werk beïnvloeden. Op die manier kunnen ze je mogelijk de nodige ondersteuning bieden.

Hoe zit het met arbeidsrecht en regelingen?

In Nederland zijn er specifieke bepalingen in het arbeidsrecht die betrekking hebben op depressies of psychische aandoeningen in het algemeen;

1. Verzuim door ziekte. Als je als gevolg van depressie niet in staat bent om te werken, gelden de normale regels voor ziekteverzuim. Je bent verplicht om je ziek te melden bij je werkgever conform de afgesproken procedures. Tijdens ziekte heb je recht op doorbetaling van een groot deel van je loon gedurende de eerste twee jaar, afhankelijk van de cao of je arbeidsovereenkomst.
2. Medische informatie en privacy. Werkgevers hebben het recht om bepaalde informatie te vragen met betrekking tot de ziekte, zoals de verwachte duur van het verzuim. Ze mogen echter geen gedetailleerde medische informatie opvragen. Je bent niet verplicht om je werkgever de specifieke diagnose van depressie te verstrekken, maar je moet wel voldoende informatie geven om aan te tonen dat je arbeidsongeschikt bent.
3. Re-integratie. Tijdens ziekteverzuim vanwege depressie is re-integratie een belangrijk aspect. Werkgevers hebben de wettelijke verplichting om samen met de werknemer te werken aan re-integratie in het arbeidsproces. Dit omvat het opstellen van een re-integratieplan waarin afspraken worden gemaakt over passende werkzaamheden, aanpassingen op de werkplek en eventuele benodigde ondersteuning.
4. Redelijke aanpassingen. Werkgevers zijn verplicht om redelijke aanpassingen te doen om werknemers met een depressie in staat te stellen hun werk te blijven doen. Dit kan onder andere betekenen dat de werkplek wordt aangepast, de werktijden flexibeler worden gemaakt of dat er tijdelijk ander passend werk wordt aangeboden.
5. Non-discriminatie. Discriminatie op basis van een depressie of andere psychische aandoening is verboden in Nederland. Werkgevers mogen geen beslissingen nemen over werving, selectie, promotie, ontslag of arbeidsvoorwaarden op basis van iemands depressie. Werknemers met een depressie hebben recht op gelijke behandeling op de werkvloer.
6. Arbeidsongeschiktheid en WIA.  Als je langdurig arbeidsongeschikt bent vanwege depressie en na twee jaar ziekteverzuim niet kunt terugkeren naar je eigen werk, kom je mogelijk in aanmerking voor een uitkering op basis van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). De WIA is bedoeld voor mensen die gedeeltelijk of volledig arbeidsongeschikt zijn verklaard en biedt financiële ondersteuning.

Hoe nu verder?

Zit je werk de behandeling van je depressie in de weg of merk je dat je steeds somberder wordt door je werk? Dan is het zeker van belang om je depressie te bespreken op je werk. Kies een goed moment en bereid het gesprek voor. Samen met een leidinggevende of de bedrijfsarts bespreek je wat je klachten zijn. Ook praat je over wat jij nu nodig hebt om beter te worden. 

Stoppen of gedeeltelijk werken?

Mogelijk stop je tijdelijk helemaal met werken, om bij te komen en te herstellen van je depressie. Maar gedeeltelijk doorwerken is ook een optie. Wees niet bang hierin te onderzoeken wat voor jou het beste helpt. Maar vergeet niet: jouw mentale gezondheid moet uiteindelijk wel prioriteit hebben boven de werkzaamheden. Laat je werkgever je hierin niets opleggen, maar bespreek je werkmogelijkheden met de bedrijfsarts.