Eenzaamheid bij jongeren

Eenzaamheid onder jongeren in Nederland

• Uit onderzoek van 3Vraagt [1] blijkt dat 4 op de 10 jonge mensen (tussen de 16 en 34 jaar) zich minstens één keer per week eenzaam voelt. Zij voelen zich vaker eenzaam dan volwassen mensen van 55 jaar en ouder. 
• Ander onderzoek, van het CBS [2], wijst uit dat zo’n 10% van alle jongeren (tot 35 jaar) zich in 2019 ernstig eenzaam voelde. Deze leeftijdsgroep voelt zich vrijwel even vaak sterk emotioneel als sterk sociaal eenzaam. 
• I&O Research deed najaar 2020 een week onderzoek voor de NOS [3]. Wat blijkt? Veel jongeren voelden zich slechter tijdens coronacrisis slechter dan ervoor. Bijna de helft van de 25- tot 34-jarigen voelde zich eenzamer. Bij jongeren onder de 25 was dat aantal nog groter. 

Oorzaken van eenzaamheid onder jongeren

Het helpt om te weten waar gevoelens van eenzaamheid bij jongeren vandaan komen.

Dit zijn de belangrijkste oorzaken;

Sociale vaardigheden

Sommigen maken heel makkelijk vrienden en stappen op iedereen af. Anderen vinden het een stuk lastiger om contact te maken en contacten te onderhouden. Ze worden angstig of zenuwachtig, soms al van tevoren.  Steeds bezig zijn met hoe je overkomt, maakt het lastig om naar de ander te luisteren. Sociale vaardigheden hebben niet alleen te maken met het karakter. Ook nare sociale contacten uit het verleden kunnen meespelen.

Negatief zelfbeeld 

Een negatief zelfbeeld betekent een vaste, negatieve overtuiging hebt over een eigen zelfbeeld. Vaak komt dit door ervaringen in het verleden. Dat komt terug in denkprocessen, het gevoel en in het gedrag. Minderwaardigheid en het hebben van weinig zelfvertrouwen zijn kenmerkend hierin. Ook worden vriendschappen minder snel aangegaan, omdat er angst is voor afwijzing. Dit leidt juist weer eenzame gevoelens en de vicieuze cirkel is rond.

Ziekte of beperking

Door een chronische ziekte of een beperking is het lastig om contact te maken. Een avondje stappen, samen naar de sportclub, ontspannen in de sauna; het moet wel kunnen.

Ingrijpende levensgebeurtenissen

Ieder mens maakt dingen mee in het leven, waaronder ingrijpende gebeurtenissen. Zoals het overlijden van iemand uit een direct omgeving, relatieproblemen, scheiding van ouders of financiële problemen. Ook zoiets als een verhuizing heeft impact. Het vergroot de kans op het gevoel er alleen voor te staan, en dat anderen geen begrip tonen. Dit beïnvloedt de mentale gezondheid, zeker als de situatie lang duurt. 

Social media

Social media helpt om contacten te onderhouden en mensen te leren kennen. Maar die contacten zijn vaak vluchtig en sociale media maken ook onzeker en onrustig. Vooral de kwaliteit van het contact is dus belangrijk. 

Risico’s

Mogelijke complicaties die kunnen opspelen bij jongeren;

1. Mentale gezondheidsproblemen. Eenzaamheid kan leiden tot depressie onder jongeren, angst en andere mentale gezondheidsproblemen.
2. Verminderd gevoel van eigenwaarde. Jongeren die zich eenzaam voelen blijven zich vaak in extreme mate waardeloos en onbelangrijk voelen. Dit kan leiden tot een verminderd gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen.
3. Sociale isolatie. Eenzaamheid kan jongeren isoleren van leeftijdsgenoten en andere sociale contacten. Dit kan het ontwikkelen van sociale vaardigheden in de weg staan en het onderhouden van relaties.
4. Lichamelijke klachten.  Eenzaamheid kan ook leiden tot een verminderd immuunsysteem, slaapproblemen en andere fysieke gezondheidsproblemen.
5. Verslavingen. Jongeren zitten in een fase waarin ze gemiddeld vaker experimenteren en nieuwe dingen proberen, waaronder verslavende middelen zoals alcohol of drugs. Bij eenzaamheid zijn deze middelen vaak een manier om tijdelijk de gevoelens te dempen.
6. Verhoogd risico op zelfmoord. Bij sommige gevallen kan eenzaamheid ook het risico vergroten op zelfmoordgedachten en -gedrag bij jongeren.

Eenzaamheid onder jongeren verminderen en voorkomen

Er zijn allerlei manieren om te leren omgaan met gevoelens van eenzaamheid. Dat begint bij het dat eenzaamheid iets is dat iemand vóelt. Dat betekent dus niet gelijk dat iemand eenzaam is. Je kunt namelijk iets voelen zonder dat het meteen ook waar is. Het mooie is dat iedereen zelf invloed kan uitoefenen op zijn of haar eigen gevoel. 

1. Creëer meer sociale interacties. Activiteiten organiseren waar jongeren elkaar kunnen ontmoeten en nieuwe vrienden kunnen maken. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door sportteams, clubjes, muziekgroepen, en andere verenigingen.
2. Mentors en coaching. Mentoring- en coachingprogramma’s kunnen helpen om het zelfvertrouwen te vergroten en nieuwe vaardigheden te leren. Het kan ook helpen bij het opbouwen en onderhouden van positieve relaties.
3. Support groepen. Jongeren hebben soms extra ondersteuning nodig om zich gelukkig en betrokken te voelen. Het opzetten van ondersteuningsnetwerken zoals peer-support-groepen, kan jongeren helpen om verbinding te maken en zich minder eenzaam te voelen.
4. Gezamenlijke activiteiten. Evenementen waar jongeren samenkomen helpt om verbinding te maken en zich minder geïsoleerd te voelen. Dit kunnen bijvoorbeeld gezamenlijke etentjes, filmavonden, of spelletjesavonden zijn.