Eenzaamheid: oorzaken & gevolgen

Wat zijn mogelijke oorzaken van eenzaamheid?

Je eenzaam voelen ontstaat door een interne emotionele reactie op externe factoren, of je nu jong bent of volwassenen. De onderstaande factoren kunnen jouw eenzame gevoel geven.

• Relaties
  Relaties die veranderen zijn een bekende oorzaak. Je hebt bijvoorbeeld te maken met een scheiding of een slechte relatie. Je voelt je alleen, zelfs als je iedere dag met iemand samen bent.
• Omstandigheden
  Persoonlijke omstandigheden leiden tot gevoelens van eenzaamheid. Je hebt bijvoorbeeld te weinig geld om mee te doen met activiteiten of je bent net verhuisd en moet een nieuw sociaal netwerk opbouwen.
• Persoonlijke situaties
  Je komt moeilijk mee met anderen, zelfs bij de mensen waar je vaak mee omgaat. Het leidt tot gevoelens van eenzaamheid, omdat je de aansluiting niet kunt vinden.
• Sociale vaardigheden
  Het kan zijn dat je contact maken en contacten onderhouden lastig vindt en dat het angst oproept. Steeds bezig zijn met hoe je overkomt, maakt het lastig om naar de ander te luisteren. Sociale vaardigheden hebben niet alleen te maken met het karakter. Ook nare sociale contacten uit het verleden kunnen meespelen.
• Negatief zelfbeeld
  Een negatief zelfbeeld betekent een vaste, negatieve overtuiging hebt over een eigen zelfbeeld. Vaak komt dit door ervaringen in het verleden. Dat komt terug in denkprocessen, het gevoel en in het gedrag. Minderwaardigheid en het hebben van weinig zelfvertrouwen zijn kenmerkend hierin. Ook worden vriendschappen minder snel aangegaan, omdat er angst is voor afwijzing. Dit leidt juist weer eenzame gevoelens en de vicieuze cirkel is rond.
• Ziekte of beperking
  Door een chronische ziekte of een beperking is het lastig om contact te maken. Een avondje stappen, samen naar de sportclub, ontspannen in de sauna; het moet wel kunnen.
• Ingrijpende levensgebeurtenissen
  Ingrijpende gebeurtenissen zoals het overlijden van iemand uit een direct omgeving, relatieproblemen of de scheiding van ouders kunnen je eenzaam laten voelen. Het vergroot de kans op het gevoel er alleen voor te staan, en dat anderen geen begrip tonen. Dit beïnvloedt de mentale gezondheid, zeker als de situatie lang duurt.
• Social media
  Social media helpt om contacten te onderhouden en mensen te leren kennen. Maar die contacten zijn vaak vluchtig en sociale media maken ook onzeker en onrustig. Vooral de kwaliteit van het contact is dus belangrijk. 

Wat zijn gevolgen van eenzaamheid?

Eenzaamheid heeft vaak een grote impact op je mentale en fysieke gezondheid. Factoren die direct van invloed zijn op je dagelijkse leven zijn;

• Weinig of minder sociale contacten
  Je ervaart eenzaamheid als je weinig tot geen sociale contacten hebt, ook wel sociale eenzaamheid genoemd. Je trekt je terug, doet minder mee en voelt je daardoor vaker en langer alleen.
• Lagere kwaliteit van het leven en minder geluk
  Door eenzaamheid ervaar je niet of nauwelijks geluk. Je ervaart leegte en negatieve gevoelens, die invloed hebben op jouw kwaliteit van leven. Je bent een sociaal wezen, die anderen om zich heen nodig heeft. Werk aan een oplossing voor jouw eenzaamheid om de kwaliteit van leven weer te verbeteren.
• Slechtere fysieke gezondheid
  Gevoel van eenzaam zijn tast je gezondheid aan. Je immuunsysteem wordt ontregeld en slaapproblemen komen vaker voor. Dit maakt je minder weerbaar. Het vergroot ook mogelijke het risico op hartziekten.
• Hogere kans op psychische klachten
  Volgens onderzoek uit 2019 blijken volwassen die zich eenzaam voelen wel een groter risico te hebben om een ernstige stemming stoornis of angststoornis te ontwikkelen dan niet-eenzame volwassenen. Dit geldt evengoed voor jongeren en jongvolwassenen. Eenzaamheid kan leiden tot depressie onder jongeren.
• Verminderd gevoel van eigenwaarde. Je gaat je in extreme mate waardeloos en onbelangrijk voelen. Dit kan leiden tot een verminderd gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen.

Specifieke risico’s voor eenzame jongeren

• Verslavingen.
  Jongeren zitten in een fase waarin ze gemiddeld vaker experimenteren en nieuwe dingen proberen, waaronder verslavende middelen zoals alcohol of drugs. Bij eenzaamheid zijn deze middelen vaak een manier om tijdelijk de gevoelens te dempen.
• Verhoogd risico op zelfmoord.
  Bij sommige gevallen kan eenzaamheid ook het risico vergroten op zelfmoordgedachten en -gedrag bij jongeren. Is dit het geval? Bel direct gratis naar 113 of 0800-0113