Onzekerheid

Wat is onzekerheid?

Onzekerheid is een vorm van angst. Het ontbreekt je aan zelfvertrouwen. Je piekert en voelt je gespannen. Je twijfelt over wat je doet, of over wie je bent. Het is een mechanisme dat je waakzaam maakt en je de boodschap geeft: let op, deze situatie is gevaarlijk. Een onzeker gevoel leidt er dan toe dat je een veilige route kiest. Te veel onzekerheid leidt echter tot onterechte waarschuwingen, dan remt het je onnodig af.

Iedereen voelt zich weleens onzeker. Je voelt de twijfel aan jezelf bijvoorbeeld in de relatie met je partner, of als je met vrienden bent. Of je merkt dat je onzeker bent op je werk of als je aan het studeren bent. Af en toe onzeker zijn is normaal. Voel je je vaak onzeker, en neemt het je te veel in beslag, dan is het goed er eens bij stil te staan en het gevoel te onderzoeken.

Hoe herken je onzekerheid?

Uit een onzeker gevoel vloeien bepaalde gedachten en gedrag voort. 

• Je twijfelt aan jezelf
• Je hebt moeite met grenzen aangeven
• Je piekert en maakt je zorgen over wat anderen van je vinden
• Je wilt kritiek voorkomen, daardoor streef je naar perfectie
• Je hebt de neiging om je eigen denken en doen als fout of waardeloos te bestempelen
• Je ziet dingen vaak zwart-wit: goed of fout
• Je laat van anderen afhangen of iets goed is of niet
• Je laat anderen vaak beslissingen voor je nemen
  
• Je hebt lichamelijke stressklachten

Als je je onzeker voelt ben je geneigd om je terug te trekken in jezelf en dingen die je spannend vindt uit de weg te gaan. Je voelt je minder vrij om je dingen te doen.

Wat zijn oorzaken van onzekerheid?

Onzekerheid ontstaat door biologische, psychische factoren en omgevingsfactoren.

Biologisch
Je hebt een aangeboren gevoeligheid voor onzekerheid. Of je er daadwerkelijk last van krijgt is afhankelijk van de wisselwerking tussen jouzelf en jouw omgeving.  

Psychisch
Je hebt belemmerende overtuigingen over jezelf. Je kijkt daardoor met kritische en negatieve ogen naar jezelf; dat uit zich bijvoorbeeld als perfectionisme.

Omgevingsfactoren
Je omgeving beïnvloedt je, vooral de mensen om je heen. Je ouders (of andere belangrijke opvoeders) hebben met hun gedrag grote invloed op jou als kind. Veel speelde zich onbewust af. Een onveilige hechting met je moeder en/of vader verhoogt het risico dat je onzekerheid ontwikkelt.

Naarmate je wereld groter wordt spelen andere naasten een rol: familie, buren, leraren, vrienden en je partner. In al die situaties en interacties gebeuren dingen die je onzeker maken, of jouw onzekerheid voeden. Van financiële zorgen is ook bekend dat het mensen onzeker maakt.

Waartoe kan onzekerheid leiden?

Onzekerheid heeft effect op je denken en gedrag. Het kan uitmonden in ernstige psychische klachten.

Negatief zelfbeeld
Constant kritisch zijn naar jezelf heeft als gevolg dat je je de hele tijd onzeker voelt. Dit leidt tot conclusies als: ik ben niks waard, ik ben een mislukkeling. Je hebt dan een negatief zelfbeeld.

Eenzaamheid
Doordat je je onzeker voelt keer je je naar binnen. Je durft sociaal contact niet meer aan, en vermijdt het zelfs. Een gevoel van eenzaamheid ligt hierdoor op de loer.

Psychische klachten
Er is een duidelijke relatie tussen onzekerheid en emotioneel welzijn. Langdurig onzekerheid ervaren vergroot de kans op mentale klachten, zoals faalangst, een gegeneraliseerde angststoornis of een depressie.

Wat kan je doen tegen onzekerheid? 5 Tips

Onzekerheid is aan te pakken. Iets waar je van waar je van af kan komen. 

1. Op nummer één: accepteer je onzekere gevoelens
   Voel ze, en doe er niks mee. Probeer er geen oordeel aan te hangen. Vecht er niet tegen. Bekijk je gevoelens en accepteer ze als iets dat blijkbaar bij je hoort.
2. Spreek je uit – deel je onzekerheid
   Wanneer je je gevoelens van onzekerheid uitspreekt naar een vriend of familielid – iemand die je vertrouwt – werkt dat relativerend. Delen wat er in je speelt verlicht vaak de stress die je voelt.
3. Schrijf je gedachten op
   Onderzoek bij jezelf waar de onzekerheid vandaan komt. Wanneer is dat angstige gevoel er? Wat is er dan gebeurd? Waaraan heb je gedacht? Wie heb je gesproken? Schrijf het op – met pen en papier. Schrijven helpt bij het verwerken van gevoelens.
   
4. Aandacht voor positief
   Schrijf ook positieve dingen op. Wat gaat goed in je leven? Wat doe je goed? Al is het maar iets kleins, het doet ertoe. En het helpt je meer te focussen op het positieve. 
5. Doe!
   Ga dingen doen die je eng vindt. Dat helpt je uiteindelijk over de angst heen. Wat is de eerste stap in de goede richting? Maak die stap klein. Doe het, ervaar het, en wees niet te streng voor jezelf. Je bent aan het onderzoeken en proberen. Dat is al een overwinning om trots op te zijn.