Overspannen op werk

Oorzaken

Wanneer je overspannen raakt, dan is er al een tijdje geen balans meer tussen momenten waarop je stress ervaart en momenten waarop je ontspant. Op je werk speelt werkdruk hierin een rol. Wat daarnaast van invloed is, is de manier waarop je geleerd hebt om met druk en verantwoordelijkheden om te gaan. Vind je van jezelf dat je op je werk geen fouten mag maken? Vind je grenzen aangeven op werk lastig? Of leg je je professionele lat altijd hoog? Perfectionisme kan dan bijdragen tot meer uren maken op werk en jezelf onbewust  forceren tot een punt dat klachten van overspannenheid zich voordoen.

Overspannenheid op de werkvloer ontstaat meestal door een of een combinatie van de volgende factoren:

1. Hoge verwachtingen
   Legt je baas of manager meer taken bij je neer dan je afkrijgt? Of vind je zelf dat er altijd meer af moet op een dag dan realistisch is? Dan heb je te maken met een te hoge werkdruk. Dit veroorzaakt veel stress én het voelt alsof je steeds onvoldoende presteert, waardoor je motivatie afneemt.
2. Prestatiedruk
   Kan ik fouten maken? Doe ik het net zo goed als mijn collega? Ben ik wel onderscheidend genoeg om mogen blijven? Onder invloed van prestatiedruk neemt je zelfvertrouwen af en neemt de twijfel in jezelf toe. Dit veroorzaakt spanning.
3. Ontslag
   Ongewild afscheid nemen van je baan zorgt voor ingewikkelde emoties. Je voelt angst (Kom ik wel aan inkomen? En aan een nieuwe baan?) en je voelt je afgewezen. Schaamte en boosheid komen veel voor na een ontslag. Al die emoties zorgen voor stress.
4. Een arbeidsconflict
   Een meningsverschil komt vaak voor op de werkvloer. Maar als zo’n meningsverschil eindeloos voortduurt, en in omvang toeneemt doordat andere mensen zich ermee bemoeien of een kant kiezen, dan wordt een arbeidsconflict een grote bron van spanning.
5. Een nieuwe functie of baan
   Wanneer je precies weet wat je moet doen en alles loopt, dan voel je je op je best. Maar door een verandering binnen de organisatie, of door een nieuwe baan, kom je in een situatie waarin je níet precies weet wat je te doen staat. Sluit je nieuwe functie ook nog eens onvoldoende aan bij je capaciteiten of ambities, dan legt dit ook een kiem voor stressgevoelens.

Hoe merk ik dat ik overspannen ben?

Soms duurt het even voordat je bepaalde lichamelijke en geestelijke klachten in verband brengt met overspannenheid. Denk je dat je overspannen bent of wordt? Bekijk of je enkele van de volgende symptomen herkent:

• Lichamelijk
  Je slaapt slecht, en je voelt je tijdens het werk uitgeput. Je voelt je op de werkvloer opgejaagd en ervaart externe prikkels als intenser. Je ervaart druk op je borst, hebt een verhoogde spierspanning en een versnelde ademhaling, met gevaar van hyperventilatie.
• Emotioneel
  Je voelt snel irritatie en angst. Als een collega kritiek heeft of kortaf is, kun je wel huilen. Je vindt het lastiger om met je emoties om te gaan en het lukt je minder goed om je te beheersen. Het voelt alsof je het werk niet meer aankan, maar je overziet ook niet hoe je dit moet veranderen.
• Cognitief
  Concentreren gaat steeds lastiger en ook je geheugen werkt niet goed meer. Je vindt het moeilijk om overzicht te houden en piekert veel over mogelijke oplossingen.

Lees meer over de symptomen van overspannen.

Gesprek met werkgever

Toegeven dat het niet zo goed met je gaat, kan moeilijk zijn. Zeker als je het gevoel hebt te moeten toegeven aan een baas of aan collega’s. Toch is het belangrijk om aan te geven dat je je overspannen voelt. Want hoe eerder je je het aankaart, hoe minder tijd er nodig is om te herstellen.

1. Plan het gesprek
   Misschien moet je een drempel over, maar kaart op tijd bij je leidinggevende aan dat je klachten hebt. Vooral als je merkt dat je klachten in korte tijd een stuk erger zijn geworden. Het is dan belangrijk om acuut aan de rem te trekken. Want hoe eerder je met je herstel aan de slag gaat, hoe sneller je weer de oude bent.
2. Zorg voor rust
   Heb je aangegeven dat je je overspannen voelt? Creëer dan samen met je leidinggevende een werksituatie die past bij wat je op dat moment aankan. Dat betekent bijvoorbeeld dat je een werkplek kiest met minder externe prikkels, dat je andere taken oppakt en vaker een pauze neemt. Onderzoek ook samen wat ervoor gezorgd heeft dat je overspannen bent geraakt. Ligt het aan de inhoud of aan de hoeveelheid van het werk? Zijn er andere factoren die meespelen? En hoe verander je die? Soms is het nodig om je ziek te melden, en even helemaal niet te werken. Een bedrijfsarts denkt dan met je mee over je herstel en over de terugkeer naar de werkvloer.
3. Blijf praten
   Overspannenheid is niets om je voor te schamen. Ben je gevoelig voor stress en stel je hoge eisen aan jezelf? Dan is het goed om te blijven praten met iemand die je door lastige momenten coacht. Hiervoor zijn verschillende (online) psychologieplatforms beschikbaar die veel expertise hebben op het gebied van werkstress en die laagdrempelig te bereiken zijn, zoals o.a. OpenUp.

Overspannenheid is een veel voorkomende klacht. Het ontstaat door een combinatie van factoren, die zowel in de privé- als werksfeer liggen. Perfectionisme speelt vaak een rol bij het ontwikkelen van overspannen gevoelens. Het is niet altijd makkelijk om aan te kaarten dat je je overspannen voelt, vooral op je werk. Toch is het belangrijk om tijdig aan te kaarten dat je je niet goed voelt, zodat je ook snel weer herstelt.