Omgaan met PTSS naaste

PTSS en impact op een relatie

Wanneer je een partner of naaste hebt met PTSS, ervaar je dat het soms moeilijk is om te dealen met de veranderde situatie. Hobby’s, werk, klusjes in het huishouden, maar ook de dingen die jullie samen graag deden: alles lijdt onder de PTSS klachten. 

Als je partner een posttraumatische stressstoornis (PTSS) heeft, is dat het gevolg van een eerder meegemaakt trauma. Onder de verschillende symptomen van PTSS vallen onder andere agressie en prikkelbaarheid, maar bijvoorbeeld ook emotioneel afgevlakt zijn. Deze klachten hebben ook invloed op het dagelijks leven. Ook op de relatie met de mensen om iemand met PTSS heen, die ermee om moeten leren gaan. 

Wat zijn triggers voor je dierbare met PTSS?

Wat een trigger is voor je naaste, is afhankelijk van het type trauma dat hij of zij heeft doorgemaakt. Om te begrijpen hoe je het beste met de PTSS van je partner of naaste omgaat, is het goed om te weten wat zijn of haar triggers zijn. Wat zorgt ervoor dat je partner een herbeleving krijgt? Vaak zijn triggers terug te herleiden naar de vijf zintuigen: 

• Gehoor: Bijvoorbeeld een ballon die knapt en doet denken aan een explosie;
• Zicht: Bijvoorbeeld het zien van een ambulance, die je in gedachten terugbrengt naar die keer dat je moeder daarin lag. 
• Tast: Bijvoorbeeld een streel op de billen die doet denken aan een verkrachting;
• Geur: Bijvoorbeeld de geur van sigaretten, die je gedachten terug leiden naar je vader die rookte en je vroeger mishandelde;
• Smaak: Bijvoorbeeld de smaak van een bepaald gerecht, dat je doet denken aan een aardbeving die plaatsvond terwijl je precies datzelfde gerecht at.

Hoe kan je omgaan met een naaste die PTSS heeft?

Als je partner of naaste PTSS heeft, heeft hij of zij hulp nodig. Heeft je naaste nog geen hulp ingeschakeld, maar vermoed je dat er PTSS-klachten in het spel zijn? Stimuleer hem of haar dan om hulp te zoeken bij een psycholoog. 

Wat je zelf kunt doen als een dierbare PTSS heeft:

1. Vergeet jezelf niet: Je kunt pas goed voor anderen zorgen, wanneer je daar zelf ook in staat tot bent. Denk maar aan het zuurstofmasker in het vliegtuig: eerst voor jezelf zorgen en dan voor anderen. Gun jezelf voldoende ontspanning en praat over de situatie met anderen om je hart te luchten. 
2. Heb begrip en geduld: Mensen met PTSS uiten het in nachtmerries, herbelevingen of uitspattingen. Hier hebben ze vaak geen controle over, want een trigger is erg moeilijk om te negeren. Geef je partner de ruimte om uiting te geven aan de trigger en de tijd om hier weer van te herstellen.
3. Luister naar elkaar: Laat je naaste of partner vertellen en accepteer zijn of haar verhaal als de waarheid. Iemand met PTSS heeft vaak last van schuldgevoelens. Door onvoorwaardelijk te accepteren wat hij of zij zegt, help je je naaste.
4. Oordeel niet: Mensen met PTSS voelen vaak schaamte voor de momenten waarop ze mentaal terugkeren naar het trauma. Op deze momenten gedragen ze zich bijvoorbeeld heel angstig of boos, omdat ze het trauma herbeleven. Probeer niet te oordelen over dit gedrag, maar biedt je naaste juist geruststellende woorden die hem of haar terugbrengen naar het hier en nu: “het komt goed, je bent nu veilig” of “ik ben er voor je, we zijn nu in een veilige situatie”.
5. Probeer je partner niet te helen: Het voelt logisch dat je de pijn van je naaste weg wilt nemen. Maar hiermee loop je het risico dat het op je naaste overkomt alsof de pijn er niet hoort te zijn. Terwijl de angst voor hem of haar uit een echt gebeurde situatie uit het verleden voortkomt. Neem juist een bevestigende houding aan en benoem dat je ziet dat het je partner veel doet. Of geef aan dat je het zo naar vindt, dat hij of zij dit heeft moeten meemaken. Bied je partner ook een knuffel of een hand aan wanneer hij of zij het zwaar heeft.
6. Geef structuur en duidelijkheid: Structuur in je leven geeft een gevoel van voorspelbaarheid. Maak samen een lijst van mogelijke triggers. Wat is er te vermijden in de dagelijkse structuur, waardoor er minder herbelevingen plaatsvinden? Let op: te veel vermijden is ook niet goed. Het is niet de bedoeling dat jullie het huis niet meer uitkomen. 
7. Neem samen jullie besluiten: Een trauma ervaren gebeurt vaak niet vanuit eigen keuze, het overkomt je. Daarom zijn mensen met PTSS extra gevoelig voor momenten waarop zij de regie uit handen moeten geven. Neem dus samen jullie beslissingen en neem de mening van je naaste serieus.
8. Blijf ook het positieve in elkaar benoemen: Soms lijkt het alsof de PTSS onderdeel wordt van de identiteit van je naaste. Waardoor het gevoel ontstaat dat het erbij hoort en onoverwinbaar is. Blijf je partner complimentjes geven als het goed gaat en benoem zijn of haar kracht. Dat geeft moed en zelfvertrouwen.

Hulp inschakelen

Staat je partner open voor een gesprek over herstel en behandeling van PTSS? Of zit je zelf in de knoop door de situatie en kom je er moeilijk uit? Bel 085-1308900 voor vrijblijvend behandeladvies.