Rouw na verlies van een kind

Het verliezen van een kind

Een kind verliezen is een grote gebeurtenis, voor velen de meest ingrijpende in hun leven. Het toekomstbeeld van je leven valt in duigen. Je zal je kind nooit zien opgroeien. Die intense verandering heeft een grote negatieve impact op je vertrouwen in het leven.

Bij het verliezen van een kind komen gevoelens voor die bij rouw horen:

• Schuld
  Een gevoel van schuld komt vaak voor bij ouders die hun kind zijn verloren. Je voelt je schuldig over de dingen die niet zijn gezegd of gedaan, of juist wel. 
• Onmacht
  Je voelt onmacht richting het leven. Waarom overkomt ons dit? Gevoelens wisselen van wanhoop naar woede en frustratie.
• Onveiligheid
  Het overlijden van je eigen kind meemaken gaat in tegen de natuurlijke gang der dingen. Het is zo schokkend dat het een onveilig en angstig gevoel geeft. Dat laat zich bijvoorbeeld zien in je gedrag naar de andere kinderen in het gezin. Ook speelt het verlies een rol bij de beslissing over het krijgen van nog een kind.
• Leegte
  Je kind opvoeden en verzorgen is een van de rollen die je hebt in je leven. Dit vormt een deel van je identiteit. Als een kind overlijdt ontstaat er hierdoor een gevoel van leegte.

De relatie met je partner na het verliezen van een kind

Het verlies van een kind heeft invloed op de relatie met je partner. Ieder persoon heeft een eigen manier van rouwen. De een wil praten over het verdriet; het gevoel actief oproepen en het samen delen. Voor een ander zijn de emoties die zo’n gesprek oproepen zo heftig dat het te veel is. In dat geval zoekt iemand afleiding, en heeft diegene meer momenten voor zichzelf nodig. Door deze verschillen is er een verhoogd risico op frictie in de relatie. Respecteer elkaars behoefte en blijf in contact. Geef elkaar de tijd en ruimte. Blijf uitspreken wat je fijn vindt, en wat minder fijn.

Hoe rouwen achterblijvende kinderen?

De achterblijvende kinderen gaan net als volwassenen ook door een rouwproces. Elk kind rouwt op een eigen manier. Hoe een kind rouwt is ook afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin het zit. 

• Kinderen van 2 tot 5 jaar
  Op deze leeftijd weten kinderen dat iemand dood kan gaan. Ze begrijpen alleen nog niet dat de dood definitief is. Het is normaal dat een peuter of kleuter meerdere keren vraagt wanneer de overledene terugkomt. Fantasie en werkelijkheid lopen in deze leeftijdsfase nog door elkaar. Zelfs na een uitleg over de dood is het moeilijk te begrijpen. Leg daarom na iedere vraag nog een keer rustig uit dat de overledene niet meer terugkomt.
• Kinderen van 6 tot 8 jaar
  Wanneer een kind ongeveer 6 tot 8 jaar is, leert het dat de dood definitief is. Gevoelsmatig is het op deze leeftijd echter moeilijk te bevatten dat iemand echt niet meer terugkomt. Het kind ervaart hierbij verschillende gevoelens. Alleen is het uiten nog lastig. Gevoelens worden zowel direct als indirect getoond. Een verandering in gedrag is een manier waarop een kind laat zien dat het verdriet heeft. Kinderen worden baldadig of juist heel aanhankelijk en behulpzaam. Het helpt wanneer een ouder woorden geeft aan de gevoelens en erover praat. Een kind betrekken bij het afscheid nemen, helpt ook bij het rouwproces.
• Kinderen van 9 tot 12 jaar
  Op deze leeftijd beseft een kind dat iedereen een keer doodgaat. Zij begrijpen ook hoe en waarom iemand doodgaat. Op deze leeftijd kan een kind zich beter uitdrukken met woorden. Echter blijft praten over gevoelens lastig. Verdriet uit zich op deze leeftijd in terugtrekken of door gevoelens niet te uiten. Een kind wilt jou ook niet belasten met zijn of haar verdriet. Op deze manier is het lastig om in te schatten hoe het echt met het kind gaat. Een kind stimuleren om te lezen over de dood of om gevoelens op te schrijven, helpt bij het rouwproces.

Voor alle leeftijden geldt dat jouw eigen verdriet tonen belangrijk is voor de kinderen. Dit geeft ze de ruimte om zelf ook hun verdriet te tonen. Voorkom wel dat een kind te veel in de verzorgende rol schiet, waarbij het kind voor de ouder zorgt.

Omgaan met het verlies van een kind

Het rouwproces is voor iedereen anders. Doe vooral wat goed voelt voor jou. Hieronder een aantal tips die je helpen omgaan met het verlies:

• Laat het verdriet toe. Het verdriet zal altijd in bepaalde mate bij je zijn, maar door rouwen leer je ermee leven – het krijgt een plek;
• Het helpt om contact te hebben met lotgenoten, zij kunnen zich goed inleven in de situatie;
• Zet je emoties op papier als je het moeilijk vindt om erover te praten;
• Vergelijk jouw rouwproces niet met dat van anderen. Gun jezelf tijd en rust. En je partner ook;
• Het helpt om een symbool of ritueel te hebben dat verbonden is aan het kind dat je hebt verloren – als een manier om het kind nog bij je te voelen. Bijvoorbeeld bepaalde muziek, een kunstwerk, of iets wat je in de natuur hebt gevonden.

Wat zeg je tegen iemand anders die een kind verloren is?

Vertellen dat je meeleeft en verdrietig bent biedt al steun. De juiste woorden vinden is moeilijk. Toon begrip en bied een luisterend oor.

Mensen in de rouw zijn vaak met heel andere dingen bezig dan huiselijke taken. Dring jezelf niet op, maar biedt wel aan om te koken, of een keer een wasje te draaien.

Ben er op de dagen dat je weet dat iemand het moeilijk heeft. Bijvoorbeeld de verjaardag, moeder- en vaderdag, kerst, oud en nieuw. Stuur even een berichtje, of bel en vraag hoe het gaat.