Niet kunnen slapen

Wanneer is niet in slaap vallen een probleem?

Herstel

De voornaamste functie die slaap heeft, is je hoofd en je lichaam de kans bieden om te herstellen. Fysiek kom je tot bedaren omdat alle lichamelijke functies rustiger functioneren. Je hart pompt in een kalmer tempo. Je ademhaling vertraagt. Je spieren ontspannen. Zo herstelt je lichaam van alle inspanningen die je overdag geleverd hebt. Ook je hoofd komt tijdens het slapen bij van alle activiteit van de dag. Zo wordt de informatie die je overdag verzameld hebt, verwerkt. Ook je geheugen- en concentratievermogen laden op. Tot slot hangt ook je emotiehuishouding samen met slaap. Heb je veel last van slapeloosheid? Dan merk je dat aan je stemming. Je bent bijvoorbeeld prikkelbaarder en piekert sneller.

Nu is af en toe niet in slaap komen niet zo erg. Je lichaam en hoofd kunnen best eens een keer met wat minder oplaadtijd. Vervelend is deze zogenaamde ‘acute slapeloosheid’ (af en toe een nacht niet in slaap vallen) wel. Heb jij structureel last van te weinig slaap, en lukt in slaap vallen minsten 3 keer per week niet, gedurende een periode van 3 maanden of langer? Dan is er sprake van insomnia, en dat is behalve een enorme dobber ook echt niet goed voor je
gezondheid.

Wat zorgt ervoor dat je niet in slaap valt

Je draait je nog een keer om. Kijkt naar het plafond. Opent maar weer een boek. Waarom lukt het niet om in slaap te vallen, als je toch zo graag wil slapen? Als het op slapeloosheid aankomt, zijn er verschillende oorzaken mogelijk:

• Lichamelijk
  Bijvoorbeeld omdat je last hebt van hoesten, jeuk, pijn of maagzuur. Of omdat je aan slaapapneu lijdt – een aandoening waarbij tijdens het slapen de adem stokt. Ook rusteloze benen (Restless Leg Syndrome) vormen een beruchte reden om niet in slaap te vallen, evenals hormonale kwalen zoals de overgang en PMS (Premenstrueel Syndroom).
• Cognitief
  Zowel stress als piekeren zorgen ervoor dat je moeilijker in slaap valt. Ervaar je overdag te veel stress, dan hebben je hoofd en lichaam tegen de avond onvoldoende tijd om in de ruststand te komen. Je herkent dit aan een opgefokt gevoel als je in bed gaat liggen, en het gevoel te veel ‘aan’ te staan. Ook piekeren zorgt voor spanning waardoor je de slaap niet vat. Bovendien ligt er een vicieuze cirkel op de loer: je maakt je zorgen om iets, dus je begint te piekeren. Doordat je piekert, voel je je gehaast en ongerust en wil je graag en het liefst meteen een oplossing. Je denkt dat de oplossing komt door nog langer te piekeren – want zolang je ermee bezig bent, ben je dichter bij het antwoord. Daar zit echter een denkfout in, want piekeren leidt niet tot antwoorden, het kost juist veel energie. In therapie kun je samen met een psycholoog kijken naar je gedachten over piekeren en deze onderzoeken.
• Psychisch
  Angst en depressieve klachten hebben een negatief effect op inslapen. Angst maakt dat je veel spanning ervaart. De afleiding van overdag valt weg en je angsten krijgen alle ruimte om rond te spoken in je hoofd. Behalve dat dit ervoor zorgt dat je niet goed in slaap komt, zorgt het er ook voor dat je slecht slaapt en regelmatig wakker wordt – waardoor je weer aan het piekeren slaat. Ook voor mensen met een depressie duurt het lang om in te slapen, en volgt vaak een onderbroken slaap. Door deze slechte nachtrust raakt de aanmaak van het gelukshormoon serotonine ontregeld, wat weer zorgt voor een verstoorde melatonine aanmaak. Dit maakt mensen nog vermoeider, wat ertoe leidt dat mensen met een depressie vaak overdag slapen – en daardoor s’avonds weer wakker liggen.
• Leefstijl
  Om goed in slaap te vallen, is een goede slaaphygiëne van belang. Dit zijn richtlijnen die te maken hebben met je leefstijl. De volgende keuzes maken de kans op goede slaap minder groot:
  • Veel koffie drinken
  • Veel alcohol drinken
  • Slecht eten, zoals te veel, te vet of te zoet
  • Te vroeg naar bed gaan, waardoor je biologische klok in de war raakt
  • Overdag een dutje doen, waardoor je biologische klok in de war raakt
  • Lange (internationale) reizen, waardoor je biologische klok in de war raakt
  • Je blootstellen aan blauw licht voor het slapen gaan (via tv of mobiel)
  • Een intensieve of complexe inspanning doen voor je naar bed gaat (zoals werk/autorijden/sporten)
  • Een slechte slaaphouding, waarbij je druk legt op bepaalde lichaamsdelen zoals je nek, rug of schouder

Tot slot: ook je leeftijd speelt een rol bij het in slaap vallen. Hoe ouder je wordt, hoe lichter en korter je slaapt. Ook maken oudere mensen minder vaak een diepe slaap door.

Tips om beter in slaap te vallen

Slapeloosheid is vervelend, en als het te lang duurt is het zelfs ongezond. Beter in slaap vallen begint bij een goede slaaphygiëne. We hebben de tips voor goede slaaphygiëne van onze psychologen voor je op een rij gezet. [Link naar Evergreen Page ‘Beter Slapen’]

Houden je slaapklachten ondanks het opvolgen van de tips aan, en wil je hulp van een psycholoog om je klachten te verminderen? Bel ons dan via 085 1308900.