Gevolgen van stress

 

Wat doet stress met je lichaam?

Stress wordt veroorzaakt doordat je hersenen inschatten dat je snel en geconcentreerd in actie moet komen, omdat er anders iets ergs gebeurt. Je hersenen geven dan hormonen af, zoals cortisol, adrenaline en noradrenaline, die jou in een vecht, vlucht of bevries-modus brengen. In die modus ben je scherp, reageer je snel en voel je je heel actief. Dat merk je aan je hoofd, maar ook aan je lijf: je ademhaling schiet omhoog, je hartslag versnelt, je begint misschien te zweten. Je lichaam is klaar om in actie te komen.

 

In actie door stress

Een lichaam dat klaar is om in actie te komen, is handig als je bijvoorbeeld in een gevaarlijke verkeerssituatie zit. Of als je een hele belangrijke presentatie moet geven. Maar soms denken je hersenen dat je in actie moet komen, terwijl dat eigenlijk niet zo is. Doordat je een traumatische ervaring hebt meegemaakt, dat maar in je hoofd blijft rondspoken.

 

Chronische stress en lichamelijke klachten

Het kan ook zijn dat je een baan hebt waarin je per se goed wil presteren. Je hersenen blijven dan de stresshormonen aanmaken, en je lijf blijft in de vecht, vlucht of bevries-modus staan. Er is dan sprake van chronisch stress en een chronische hormonale disbalans. Je hartslag komt niet tot rust, je ademhaling kalmeert niet, je lichaam komt niet aan ontspannen toe. Dit staat een fijn en ontspannen leven in de weg en is op langere termijn niet gezond.

 

Welke lichamelijke klachten komen voor bij stress?

Haaruitval, oorsuizen, bultjes, pijnlijke armen en benen: er zijn ontzettend veel klachten die samenhangen met stress, en die je misschien níet meteen herkent. De volgende lijst met lichamelijke stressklachten komt het meeste voor:

• Hoofdpijn
• Nek-, en rugklachten en stijfheid bij opstaan
• (Chronische) Hyperventilatie
• Slapeloosheid
• Koude handen en voeten
• Wazig zien en dubbel zien
• Hoge bloeddruk en hartklachten
• Maag- en darmklachten
• Duizeligheid
• Vatbaarheid voor ziekten en infecties
• Zweten en trillen

Lichamelijke klachten moeten in eerste instantie door een huisarts worden gecontroleerd. Herken je één of meer van bovenstaande lichamelijke klachten en zitten ze jouw dagelijks functioneren in de weg? Neem dan contact op met je huisarts.

 

Wat zijn lichamelijke gevolgen van langdurige stress?

Het effect van stress op je lichaam zorgt ervoor dat er meer stresshormonen (o.a. cortisol) worden aangemaakt. Je cortisolgehalte stijgt en zorgt voor allerhande ongemakken zoals gewichtstoename of je valt juist af, slapeloosheid en een verhoogde bloeddruk. Maar ook je spijsvertering en immuunsysteem raken verstoord waardoor je minder witte bloedcellen aanmaakt die juist zo belangrijk zijn bij het aanvechten van ongewenste indringers: (virale)infecties, bacteriën en schimmels. Door de stress raakt ook je immuunsysteem verstoord. Je loopt meer risico op hart- en vaatziekten en je hebt vaker en sneller last van, onder andere, je nek, rug en schouders.

Chronische stress wordt ook in verband gebracht met chronische hyperventilatie, diabetes type 2, allergieën en auto-immuunaandoeningen.

Het is belangrijk om te weten en te herkennen hoe jouw lichaam op te veel stress reageert. Zo voorkom je dat je te lang met stress doorloopt, waardoor je immuunsysteem en je hippocampus (één van de delen van je hersenen dat je emoties en geheugen aanstuurt) beschadigd raken. Ook voorkom je dat je voor een aandoening behandeld wordt die een lichamelijke oorzaak lijkt te hebben – zoals rugpijn of oorsuizen – maar die eigenlijk door stress veroorzaakt wordt.

 

Wat zijn effecten van stress op je brein?

Door stress worden diverse functies in je brein negatief beïnvloed zoals je geheugen en de regulatie van emoties.

 

Zo werkt de vicieuze cirkel van stress in je brein

1. Stress begint in de hypothalamus waar het stresshormoon cortisol wordt aangemaakt.
2. Dit activeert vervolgens de hippocampus, die stress afremt.
3. Als je veel stress hebt, raakt je hippocampus overwerkt en dat leidt vervolgens tot geheugenverlies.
4. Je brein is vervolgens minder in staat je amygdala af te remmen.
5. Zodra de amygdala niet wordt afgeremd ontstaat er een ontketening van negatieve emoties die op hun beurt weer voor nieuwe stress zorgen in de hypothalamus
6. …en het begint weer van voor af aan.

Stel je een kamer voor en in de hoek ligt een riem op de grond. Heb je geen stress? Dan zie je vanaf een afstandje al dat het een riem is. Behalve dat je jezelf misschien afvraagt waarom de riem op de grond ligt, is er niets om je druk om te maken. Maar als je dezelfde riem ziet liggen op een moment dat je veel stress ervaart zou je flink kunnen schrikken en denken dat het een slang is omdat je sneller een bedreiging ziet in alles.

 

Wat zijn psychische gevolgen van langdurige stress?

Stress versterkt negatieve gevoelens waardoor een depressie op de loer ligt. Ook versterken stresshormonen je staat van alertheid. Dit kan je ook sneller angstig maken. Wanneer deze angst doorslaat ontwikkelt zich een angststoornis. Hoe langer een stressvolle situatie duurt, hoe groter de kans ook is dat je in een burn-out terecht komt, omdat je lichaam de stress simpelweg niet meer aan kan.

 

Lichamelijke stressklachten oplossen

Meer rust en ontspanning in je leven bouwen helpt om stressklachten te verminderen.

Je hersenen zijn minder snel geneigd om in de stress-stand te schieten, waardoor je lichaam ook tot rust komt. Lichamelijke klachten en het gevoel van spanning in je lijf kunnen ervoor zorgen dat je veel piekert, slecht slaapt en bang bent dat het niet meer overgaat. Hierdoor ervaar je wellicht nog meer stress en nog meer fysieke stressklachten. Dan ben je terechtgekomen in de negatieve spiraal van stress. Je kan niet goed meer beoordelen wat nu oorzaak is en wat gevolg.

 

3 adviezen

• een vast ontspanningsmoment op iedere dag in te blokken, en je daar aan te houden;
• een boek te lezen, naar muziek te luisteren of te gaan schilderen;
• yoga of mindfulness

Meer advies? Deze tips helpen om stress te verminderen.

 

Professionele hulp

Heb je meer hulp nodig voor je lichamelijke klachten? Maak eerst een afspraak met huisarts. Blijkt stress een duidelijke rol bij deze fysieke klachten te spelen en wil je een behandeling volgen? Maak dan een afspraak met een van onze psychologen via 085 130 8900. Zij bieden verschillende behandelmethoden die jou leren om te gaan met stressvolle situaties en geven je handvatten om stress de baas te worden.